Dia Mundial di Salú Mental 2022

09 October 2022

Riba 10 di òktober rònt mundu ta konmemorá Dia Mundial di Salú Mental. E tema di e aña aki ta ‘Hasi salú mental i bienestar un prioridat pa tur hende rònt mundu’. Awe tambe ta 12 aña pasá ku Boneiru, Saba i St. Eustatius a bira entidatnan speshal di Hulanda. Pa por hasi e salú mental di tur hende un prioridat nos mester wak tambe e situashon sosial ekonómiko di e islanan.

Pero promé ku nos sigui: kiko ta salú mental i bienestar eigenlijk? E organisashon Mundial di salú mental (WHO) ta usa e siguiente definishon: ‘Salú mental i bienestar ta un situashon di bienestar den kual e individuo ta realisá su propio kapasidatnan, por manehá e tenshonnan normal di bida, por traha na un manera produktivo i fruktífero i ta kapas pa duna un kontribushon na su komunidat’. E sirkunstansianan den kual un hende ta biba hopi bia ta konektá ku e situashon finansiero. Por ehèmpel, un hende ku ta biba den pobresa por lo general ta biba bou di kondishonnan ménos faborabel i esei tambe ta influensia su salú físiko i mental.

Na momentu ku a uni ku Hulanda tabata reina e espektativa ku e kondishonnan sosial ekonómiko riba e islanan lo mehorá, pero lamentablemente ainda tin hopi pobresa. Investigashonnan sientífiko a demostrá vários bia ku pobresa i problemanan síkiko ta influensia otro. E strès diario pa por sobrebibí òf pa proveé den nesesidatnan básiko i e problemanan pa drumi ku por fluí for di esei, ta pone ku hende ku ta biba den pobresa ta kore un riesgo mas grandi di haña problemanan síkiko, manera depreshon, trastornonan di angustia i adikshon. Ademas, hendenan ku ta biba den pobresa ta ménos kapas pa tuma desishonnan riba término largu dor di stress króniko. Hopi bia ta asina ku e estilo di bida ta insaludabel, manera humamentu, kuminda insaludabel i tiki moveshon. Konsekuentemente esaki atrobe ta sòru pa problemanan físiko, manera diabétis.

Pobresa pues tin un efekto riba nos manera di sinti, pensa i hasi. E efektonan no ta solamente negativo riba nan mes (por ehèmpel ku hende den pobresa ta ménos felis), pero por mantené e situashon di pobresa tambe. Personanan ku malesanan króniko (tantu mental komo físiko) tin mas chèns pa haña problemanan finansiero dor di inkapasidat laboral i pèrdida di trabou. Tambe pobresa ta oumentá e riesgo di problemanan relashoná ku e manera ku mayornan ta eduká nan yunan òf frakaso na skol. Tur e faktornan aki tin influensia riba e desaroyo di muchanan den famianan pober i konsekuentemente ta eksistí e riesgo ku ta pasa e problemanan over na e siguiente generashon. Bèrgwensa rònt di pobresa por pone ku sosten sosial di famia òf amigunan ta kai afó i ku no ta buska yudansa apropiá pa problemanan (finansiero).

Kada bes ta tuma mas i mas inisiativa pa kombatí pobresa i asina tambe mehorá e bienestar di e komunidat. E desaroyo aki tambe ta di aploudí den kuadro di e Dia Mundial di Salú Mental, pero ainda tin un kaminda largu pa rekoré. Un manera lógiko pa trata ku pobresa ta, sòru pa e hendenan tin mas sèn, dor di entre otro mehorá servisionan sosial. Banda di esaki nos komo MHC ta hunga un ròl importante den fortalesé e resilensia síkiko di e komunidat. MHC lo sigui komprometé su mes pa huntu ku sosionan di kadena kibra e sirkulo visioso aki i sigui mehorá e kalidat di bida pa e abitantenan di Hulanda Karibense.